Với lợi thế khoảng 1.000 km sông, kênh, rạch có chức năng đường thủy nội địa và hàng hải, TP HCM có một vị trí chiến lược trong phát triển du lịch đường sông. Tuy nhiên, sự phát triển của ngành du lịch này thực tế vẫn chưa tương xứng với lợi thế và tiềm năng hiện có bởi hệ thống cầu tàu, nhà chờ, bến đậu trên các tuyến thiếu, kém chất lượng chưa đạt tiêu chuẩn du lịch.
Bến Bạch Đằng - điểm xuất phát hầu hết các tour đường sông Sài Gòn
hàng chục năm nay rất thiếu bài bản và ngổn ngang.
Theo thống kê của Sở VH-TT-DL TP HCM, mỗi năm có hơn ba triệu lượt khách quốc tế đến thành phố. Trong đó chủ yếu đến bằng đường hàng không và đường bộ, đường thủy chỉ có hơn 32 nghìn lượt khách. Như vậy, số lượng khách đến bằng đường thủy chiếm tỷ lệ rất nhỏ.
DN tự bơi
Ông An Sơn Lâm - Giám đốc Cty Thuyền Buồm Đông Dương cho biết, bản thân ông, kinh doanh thuyền buồm các tuyến du lịch trên sông Sài Gòn và nhà hàng nổi đã tám năm nay, ban đầu chỉ với một chiếc, nay lên đến mười chiếc, chưa kể các tàu nhỏ trung chuyển, nhưng chính Cty ông đã phải bỏ ra 2 tỉ đồng để đầu tư cầu phao. Trong khi đó, đa số thuyền buồm của Cty phải neo đậu “trôi nổi”, tạm bợ ở phía Thủ Thiêm, chưa được cấp phép neo đậu chính thức.
Đồng tình với chia sẻ này, ông Hoàng Cẩm Giang, phó phòng kinh doanh khách lẻ, người được giao phụ trách các tour đường sông của Saigontourist cho rằng, hạn chế về không gian bến cảng neo đậu cũng là một nguyên nhân dẫn đến việc khai thác du lịch đường sông chưa hiệu quả. “Trong sáu tuyến du lịch được triển khai trong đợt này, sau một tháng khai thác, đã có một tuyến (đi Phú Mỹ Hưng) “phá sản” chỉ vì, đô thị Phú Mỹ Hưng muốn đón khách tour đường sông từ Sài Gòn sang tham quan mua sắm, nhưng chưa chuẩn bị cầu tàu. Cầu phao neo đậu tại các điểm đến khác của các tour nội địa đều thuộc quy mô nhỏ, khó đáp ứng trong trường hợp đông khách, nhiều tàu bè - ông Giang ví dụ.
Một vấn đề mà các Cty kinh doanh lữ hành đường sông ngán ngại hơn, đó là những tour tuyến đi qua các cây cầu cũ như Bình Lợi, Phú Long, Rạch Ông, Dần Xây... có độ tĩnh không thấp. Nếu nước xuống tàu lớn không di chuyển được, ngược lại, nếu triều lên cao thì lại bị vướng cầu. Vì thế, đến nay, chỉ có thể tổ chức tour với quy mô nhóm nhỏ hoặc đi bằng canô và tàu nhỏ dưới 25 khách/chuyến. “Tới đây thì trở lại với vấn đề giá cả – ông Trần Thế Dũng tính toán – giá canô và tour tàu nhỏ vì thế sẽ đội lên cao, do đó chỉ phù hợp với khách đoàn chịu chi, không phù hợp với khách lẻ; chỉ phù hợp với khách nước ngoài, không phù hợp với túi tiền khách trong nước”.
“Phao” có đủ
Theo ông Lã Quốc Khánh, Phó Giám đốc Sở VH-TT-DL TP HCM, phát triển du lịch đường sông thời gian tới sẽ được xem là mũi nhọn, sự đột phá về phát triển sản phẩm du lịch, tạo sức hấp dẫn của điểm đến ở TP. Chính vì vậy, các sở ngành liên quan đã soạn thảo "Chiến lược phát triển du lịch đường sông TP HCM giai đoạn 2013-2015 và định hướng đến năm 2020" với tổng vốn đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng ngân sách cùng với nguồn xã hội hóa khoảng 10.000 tỷ đồng.
Theo đó, thành phố dự kiến sẽ đẩy tốc độ tăng trưởng bình quân về khách du lịch đường sông mỗi năm khoảng 20%; doanh thu tăng mỗi năm 30%... Đến năm 2020 du lịch đường sông trở thành sản phẩm du lịch chủ lực.
Kế hoạch từ nay đến năm 2015, thành phố sẽ cải tạo và xây 50 bến đón tàu, cầu tàu và kết nối đường bộ tới các điểm tham quan; phát triển 65 điểm tham quan du lịch tại các quận huyện có tuyến du lịch sông; xây dựng 3 điểm du lịch cộng đồng tại các huyện Củ Chi, Cần Giờ, quận 9.
